Op 4 augustus 1942 vertrok het eerste transport vanuit de Dossinkazerne richting Polen. Deze trein vervoerde 999 Joodse mannen, vrouwen en kinderen en had als bestemming concentratiekamp en vernietigingscentrum Auschwitz-Birkenau. Het was de eerste in een lange reeks van deportaties. Tussen 1942 en 1944 diende de Dossinkazerne als verzamelkamp voor duizenden Joden en Roma. In totaal vertrokken er 28 transporten en werden er 25.843 mensen gedeporteerd. Slechts 1 op 20 overleefde de deportatie.
Nog steeds zoeken we foto’s en verhalen van personen die op het eerste konvooi zaten. Dit jaar vonden we 1 portret, het portret van Osias Sonderling. Osias Sonderling was 32 jaar toen hij met het eerste transport op 4 augustus werd gedeporteerd. Hij heeft de deportatie niet overleefd. In november 2022 wordt zijn foto – samen met die van vele andere gedeporteerden – tijdens een plechtige ceremonie toegevoegd aan onze Portrettenmuur.
Een van de 999 gedeporteerden, de 16-jarige Hanna Karpowitz, wist tijdens de reis te ontsnappen. Deze Duitse Joodse vluchteling uit Brussel, had zich met haar oproepingsbrief voor tewerkstelling aangemeld in de Dossinkazerne. Ze accepteerde haar lot echter niet en sprong uit de rijdende trein. Haar vlucht was helaas van korte duur. Ze werd opnieuw gevangengenomen en gedeporteerd met het volgende transport. Daarna ontbreekt elk spoor.
Joden werden naar de Dossinkazerne gelokt met een tewerkstellingsbevel. Ook Alfred Israel Rosendahl ging hierop in. Met zijn Arbeitseinsatzbefehl nr. 92 in de hand, kwam hij als eerste op de transportlijst te staan. Bij zijn aankomst in Auschwitz, werd hij samen met 743 andere gedeporteerden geselecteerd voor arbeid in het concentratiekamp. Hij stierf na veertien dagen gevangenschap.
Van de 999 gedeporteerden van het eerste transport, overleefden slechts acht personen meer dan twee jaar gevangenschap in de kampen. Het eerste transport was de start van de grootste vervolgingsgolf die in België plaatsvond. Veel Joden waren reeds op de vlucht omdat ze aan antisemitisme en geweld probeerden te ontsnappen. Aan de deportaties ging een proces van ontmenselijking vooraf.
“Vanuit onze gedeelde geschiedenis is het zinvol om als samenleving stil te staan bij de raciale vervolging uit deze periode. Verschillende mechanismen die hiertoe hebben bijgedragen zoals racisme, uitsluiting van bevolkingsgroepen, discriminatie omwille van afkomst, geloof, overtuiging, huidskleur, geslacht, geaardheid spelen ook vandaag. We zijn geen geheugenlozen en kunnen niet onverschillig blijven. Het delen van verhalen van en over slachtoffers, hen een gezicht geven, is een manier om erkenning te geven en onze gevoeligheid aan te scherpen.” Tomas Baum, directeur Kazerne Dossin
Vandaag is het Memoriaal in de oude kazerne een serene plek voor herinnering. Je kan er terecht om de slachtoffers te herdenken. Bekijk foto’s, luister naar hun namen en ontdek de vele verhalen.